فصلنامه علمی اقتصاد و مدیریت شهری

با وجود اینکه در سال ۱۹۵۰، تنها ۳۰ درصد جمعیت در شهرها زندگی می‌کردند؛ امروزه، شهرها میزبان ۵۴ درصد جمعیت جهان بوده و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰ به ۶۶ درصد برسد. ازجمله مهم‌ترین اثرات منفی رشد سریع شهرنشینی و صنعتی‌شدن کشورها افزایش شمار وسایل نقلیه شخصی و خودرو محوری در شهرها است. لیکن امروزه آنچه که متخصصان حمل‌ونقل جهان بر آن اتفاق‌نظر دارند، دستیابی به الگوی حمل‌ونقل پایدار در شهرهاست تا بتواند چشم‌انداز شهر سالم، آرام، دارای حمل‌ونقل سریع، ایمن و کارآمد برای عموم شهروندان را تأمین کند؛ بنابراین مسأله اصلی در این تحقیق دستیابی به الگوی راهبردی توسعه شبکه حمل‌ونقل ریلی شهری می‌باشد. در این تحقیق جامعه آماری کلان‌شهر تهران می‌باشد و شامل خبرگان، اساتید دانشگاه و فارغ‌التحصیلان رشته حمل‌ونقل، شهرسازی، راه و ساختمان، برنامه‌ریزی شهری و مدیریت راهبردی بوده و به‌صورت تمام شمار می‌باشد. با بهره‌گیری از مطالعات کتابخانه‌ای، به جمع‌آوری ادبیات تحقیق پرداخته و علاوه بر تحلیل مضمون، از روش مصاحبه‌های نیمه‌عمیق ساختاریافته استفاده شده‌است. در این پژوهش از دو روش آمار توصیفی و استنباطی جهت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات استفاده شده و باتوجه‌به نوع تحقیق، آمارهای توصیفی شامل جداول فراوانی و میانگین می‌باشد و در سطح استنباطی به‌منظور بررسی روابط بین عوامل از مدل معادلات ساختاری استفاده می‌شود که شامل تحلیل عاملی تأییدی و تحلیل مسیر است. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار Spss و نرم‌افزار  Smart Plsاستفاده شده‌است. در انتها، الگویی برای «توسعه شبکه حمل‌ونقل ریلی شهری» تدوین گردید. براین‌اساس، الگوی راهبردی توسعه شبکه حمل‌ونقل ریلی در چهار بعد «فنی و اجرایی»، «شهرسازی»، «حمل‌ونقل و ترافیک» و «اقتصاد و برنامه‌ریزی شهری»، شش مؤلفه «سیاسی»، «اقتصادی»، «اجتماعی»، «فناوری»، «محیط‌زیست» و «قانونی» و همچنین در نود شاخص تدوین شد.