فصلنامه علمی اقتصاد و مدیریت شهری

بخش‌هایی از شهرها در فرایند تطور خود، به دلایل مختلف اقتصادی و اجتماعی، از جریان نوسازی خارج می‌شوند. در این مناطق، اغلب، طبقات کم‌درآمد ساکن هستند یا مالکان‌ ساکن در سایر نواحی این بخش‌ها نیز تمایلی به نوسازی بناهای خود نشان نمی‌دهند. این نواحی به تدریج، تبدیل به محلی برای ایجاد آسیب‌های اجتماعی شده‌‌اند و در مقابل بلایای طبیعی، آسیب‌پذیر می‌شوند و در ساز‌و‌کار‌های موجود، قابلیت نوسازی ندارند؛ لذا دولت‌ و شهرداری‌ها با تشخیص معضل مذکور، حمایت‌هایی همچون تسهیلات یارانه و بخشودگی‌های عوارضی را برای ایجاد جریان نوسازی در این نواحی، اجرا می‌کنند. مسکن، بخش عمده بافت‌های فرسوده را به خود اختصاص داده است. موضوع این مطالعه، بررسی روش‌های مرسوم تأمین مالی ساخت مسکن در بافت‌های فرسوده تهران و کاوش برای یافتن روش یا روش‌های مناسب تأمین مالی در وضع موجود و آینده نزدیک، با مشارکت کلیه گروه‌های درگیر (سازندگان، تأمین‌کنندگان اعتبار، سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان بافت‌های فرسوده) در این خصوص بوده است.

روش تحقیق کیفی و متکی بر مصاحبه‌های عمیق با استفاده از نظریه بنیادی بوده است؛ ضمن آنکه از روش‌های کمّی در بخش اول مطالعه برای تعیین وضعیت موجود روش‌های تأمین مالی مسکن در بافت‌های فرسوده و از مطالعات اسنادی در بررسی تجارب نوین تأمین مالی مسکن در کشور و تجارب کشورهای نمونه (کره جنوبی، ترکیه، چین و مالزی) در تأمین مالی نوسازی بافت‌ها استفاده شده است. نتایج مطالعه نشان می‌دهند که گروه‌های مرجع، در خصوص مناسب بودن شش روش‌ تأمین مالی در وضع موجود و آینده نزدیک برای تأمین مالی نوسازی مسکن در بافت‌های فرسوده، توافق دارند.