زبردست اسفندیار، قانونی حسین. تحلیل پراکندهرویی شهری با استفاده از فن تحلیلعاملی (مورد مطالعه: نواحی شهر قزوین). فصلنامه علمی-پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری. 1398; 7 (26) :59-78
URL: http://iueam.ir/article-1-1192-fa.html
1- دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران ، zebardst@ut.ac.ir
2- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده: (3905 مشاهده)
چکیده: پراکندهرویی، یکی از معضلات شهرهای سراسر جهان است که اثرات منفی فراوانی بر زندگی شهری داشته است. به طور کلی، این پدیده به گسترش افقی و چندپاره شهرها ناشی از تمایل شهروندان برای خروج از ناحیه مرکزی شهر و اسکان در حومه اطلاق میشود. اولین گام در مواجهه با این معضل، شناسایی مکان و عوامل مؤثر بر این پدیده در پهنههای شهری است. از همین رو، مقاله حاضر به تحلیل پدیده پراکندهرویی در نواحی شهر قزوین میپردازد. با تکیه بر متون نظری مرتبط، شاخصهای مختلف برای سنجش این پدیده، معرفی شده و ۱۳ شاخص منتخب، استخراج گردید. این شاخصها با توجه به شرایط ایران، بومیسازی شده و دادههای مرتبط با هر یک از آنها با استفاده از آمار سرشماری و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) استخراج شدند. سپس با استفاده از تحلیلعاملی دادهها به کمک نرمافزار SPSS، شاخصها در ذیل چهار عامل تراکم، پیکربندی، کاربری و دسترسی قرار گرفتند. هر یک از این عوامل به ترتیب ۸/۲۷، ۶/۲۱، ۳/۱۱ و ۵/۹ درصد از واریانس پدیده پراکندهرویی را تبیین میکنند. بر این اساس مشخص شد که شاخص شکل و بعد فرکتال به عنوان شاخصهای جدید معرفیشده برای سنجش پراکندهرویی، به میزان بالایی بر پراکندهرویی اثرگذار هستند. همچنین نتایج نشان میدهند که نواحی ۴، ۵، ۷، ۱۱ و ۱۲ بیشترین پراکندهرویی و نواحی ۱۷، ۲۸، ۳۸ و ۳۹، کمترین پراکندهرویی را دارند. این دو شاخص جدید، در مطالعات ایران میتوانند در سایر مطالعات مربوط به پراکندهرویی در شهرهای کشور نیز بهکار گرفته شوند. همچنین نتایج این پژوهش میتوانند هدایتگر مدیریت شهری قزوین برای هدایت جهات توسعه شهر باشند.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1397/5/1 | پذیرش: 1397/11/17 | انتشار: 1398/3/1 | انتشار الکترونیک: 1398/3/1