مجموعهی حیاط مرکزی به مثابه یکی از مهمترین مؤلفههای معماری خانه سنتی و موضع پدیدارهای معنایی و نشانهشناسی، حاوی مفاهیم و معانی متعدد میباشند. پژوهش حاضر درصدد است با نگاه و خوانش نشانههای خانههای قاجار و براساس عملکرد نشانهای مجموعهی حیاط مرکزی به واکاوی رمزگان خانههای سنتی دوره قاجار یزد از دیدگاه نشانهشناسی فرهنگی بپردازد. در پژوهش حاضر به واسطه روش تحقیق کیفی، گردآوری دادهها با راهبرد تحلیلی تطبیقی و باستناد منابع و اسناد کتابخانهای جهت تبیین ادبیات موضوع انجام گرفته و از طریق راهبرد تفسیری تاریخی نمونههای بایسته تعیین گردیده است. از میان خانههای تاریخی دوره قاجار یزد تعداد 5 مورد بررسی شده است. با توجه به چارچوب نظری پژوهش و به واسطهی راهبرد پژوهش موردی، مطالعات میدانی و برداشت اطلاعات نمونههای منتخب از طریق تدابیر مشاهده، عکاسی و مصاحبه انجام گردیده به نحوی که ضمن مشاهده و مطالعهی بناهای سنتی مسکونی، ثبت و تحلیل نشانهها انجام یافته است. درنهایت، به واسطه استدلال منطقی نتایج پژوهش تبیین یافته است. براساس یافتهها، حیاط مرکزی، موضع تکوین فرآیندهای معنایی، متشکل از اجزا و عناصر متعدد و متکثری است که در عین یگانگی و براساس نظامهای نشانهای واجد رمزگان چندگانه تکنیکی، زیباییشناختی، نحوی و معنایی به گونهای درهم تنیده و مبتنی بر لغزش گهگاهی هر یک میباشند که معانی و مفاهیم نهفته در این موضع، منتج از دلالتهای فضاها و اجزا در چارچوب رمزگانهای چندگانه و تعامل مداوم متنهای متکثر در گسترهی فضای فرهنگی شهر یزد تکوین یافته است. بنابراین فهم نقش و جایگاه حیاط در خانههای سنتی در چارچوب وجوه کالبدی و غیرکالبدی مبتنی بر مفاهیم و معانی مشتمل بر نظامهای نشانهای میتواند در تکوین رمزگانهای آشنا جهت معنادهی خانههای امروز کارآمد باشد.
                     
                    
                    
                    نوع مطالعه:  
پژوهشي |
                    موضوع مقاله: 
                    
تخصصي  دریافت: 1401/10/19 | پذیرش: 1402/3/29 | انتشار: 1402/8/10 | انتشار الکترونیک: 1402/8/10