دغدغه قرن بیست‌ویک، تبدیل شهرها به مکان‌هایی برای زندگی بهتر
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی انجمن علمی اقتصاد شهری ایران، به نقل از مهر دکتر حسین محمدپور زرندی رئیس انجمن علمی اقتصاد شهری ایران در نخستین اجلاس جهانی شوراها و شهرداران ۲۰۱۶ در سخنرانی با عنوان " شکوفایی شهری" با اشاره به اینکه امروزه صحبت از تبدیل شدن زمین به یک سیاره شهری است، گفت: هم اکنون ۳.۹ میلیارد نفر از جمعیت جهان در شهرها و مناطق شهری زندگی می‌کنند و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰ این میزان به بیش از ۷۵ درصد جمعیت جهان؛ یعنی ۶.۳ میلیارد نفر، خواهد رسید و به همین دلیل است که برنامه اسکان بشر سازمان ملل (UN HABITAT) قرن بیست‌ویکم را قرن شهرها نامیده است.
وی با تاکید بر اینکه شهرنشینی، در چند دهه اخیر، در مناطق توسعه‌نیافته به یک قاعده و هنجار تبدیل شده است، گفت: نواحی شهری آسیا و آفریقا، تقریباً، تمامی افزایش جمعیت جهان بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۵۰ را پوشش خواهند داد و از ۵.۲ میلیارد نفری که پیش‌بینی می‌شود در این دوره به جمعیت جهان افزوده شود،۹۰ درصد آنها در آسیا و آفریقا، زندگی خواهند کرد.
پورزرندی با اشاره به اینکه مدیران، برنامه‌ریزان، سیاست‌گذاران باید بدانند که در آینده با شهرهای بزرگ‌تر، پرجمعیت‌تر و متراکم‌تری مواجه خواهند بود، گفت: بر اساس آمارهای منتشر شده در ابتدای قرن بیستم تنها ۱۳ ناحیه کلان شهری با جمعیت بالای یک میلیون نفر وجود داشت اما در ابتدای ورود به قرن بیست و یک شاهد ظهور بیش از ۳۰۰ ناحیه کلانشهری هستیم که جمعیتی بیش از یک میلیون نفر را در خود جای داده اند.
رئیس هیئت مدیره انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با بیان اینکه رشد شهرنشینی، علی‌رغم تمام مواهبی که برای توسعه داشته است، همواره منشاء معضلاتی نیز بوده است، خاطرنشان کرد: آلودگی هوا، مصرف بالای انرژی، تغییر اقلیم، گسترش فقر و نابرابری، حاشیه‌نشینی و اسکان غیررسمی، اقتصاد غیررسمی، ترافیک و ... تنها بخشی از مشکلات شهرها به‌خصوص شهرهای بزرگ جهان رو به توسعه است.
پورزرندی به آمارهایی در این زمینه اشاره کرد و گفت: سه‌چهارم مصرف منابع جهان، در شهرهاست و ۳۰۰ برابر حد استاندارد، ضایعات تولید می‌کنند، ۷۵ درصد تولید گازهای گلخانه‌ای در جهان، به شهرها مربوط می‌شود، همچنین شهرها بیش از یک میلیارد نفر را با کمترین میزان درآمد، در حاشیه خود اسکان داده‌اند و طبق پیش‌بینی‌های سازمان ملل، تا سال ۲۰۳۰ نزدیک یک‌سوم از کل جمعیت شهری جهان و نزدیک به ۸۰ درصد از جمعیت شهری کشورهای در حال توسعه، در سکونت‌گاه‌های غیررسمی زندگی خواهند کرد و در چنین فضایی، پیگیری توسعه پایدار شهری، بیش از پیش، ضرورت می‌یابد.
صاحب امتیاز فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری با تاکید بر اینکه دل‌مشغولی نسبت به وضع سکونت به‌خصوص در شهرها، پیشینه نسبتاً طولانی دارد و در کنفرانس هبیتات یک در سال ۱۹۷۶ در ونکوور بود که سازمان ملل از وضع بد اسکان در شهرها سخن به میان آورد، یادآور شد: از آن زمان به بعد، به صورت ممتد، کنفرانس‌های بین‌المللی برای حل معضل فقر و اسکان غیررسمی و بهبود سکونت‌گاهای بشری برگزار شد که از آن جمله می‌توان به کنفرانس‌هایی مثل ریو ۱۹۹۲، هبیتات ۲ در سال ۱۹۹۶در استانبول، اجلاس بلوهوریزنته، اجلاس رسیف، اجلاس فلورانس ۱۹۹۷ ، نشست ایفاپ ۱۹۹۹ در نایروبی کنیا، اجلاس نیویورک ۲۰۰۱ و چندین و چند کنفرانس و همایش دیگر اشاره کرد که در همین راستا اجلاس هبیتات ۳ نیز اکتبر ۲۰۱۶ در کیتو برگزار خواهد شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه دغدغه اصلی قرن بیست‌ویکم، تبدیل شهرها به مکان‌هایی برای زندگی بهتر است، یادآور شد: در سال ۲۰۱۲ کمیته اسکان بشر سازمان ملل (UN HABITAT) رویکرد جامع و یکپارچه‌ای را تحت عنوان شکوفایی شهری مطرح کرد که مسیری فراتر از توسعه پایدار شهری دنبال می‌کند؛ زیرا علاوه بر توسعه پایدار، شادی، رفاه، سرزندگی، پویایی و کیفیت زندگی شهری را هم مدنظر دارد.
وی شکوفایی شهری را چرخی دانست که مرکزیت آن، نهادهای دولتی و قوانین و مقررات برنامه‌ریزی شهری می‌باشد و اضلاع و دندانه‌های آن را تولید، زیرساخت‌ها، پایداری زیست‌محیطی، کیفیت زندگی و عدالت و برابری شهری تشکیل می‌دهد و افزود: در واقع حرکت به سمت شهرهای عدالت‌محور، شکوفا و پایدار آغاز شده است؛ شهر شکوفا، شهر سبز، شهر مولد و شهر منعطف از ویژگی‌های این پارادایم جدید است.
پورزرندی در این خصوص توضیح داد: در راستای طرح شکوفایی شهری، کمیته اسکان بشر سازمان ملل (UN HABITAT) اقدام به ارائه طرح ابتکاری شکوفایی شهری کرده است که در واقع شهرهایی که می‌خواهند در مسیر شکوفایی گام بردارند و در این راه پیش‌قراول باشند، برای اجرای آن، اعلام آمادگی کرده‌اند و شهر قزوین از جمهوری اسلامی ایران، به عنوان یک شهر با سابقه فرهنگی و تاریخی و دارای جاذبه‌های طبیعی و انسانی، به عنوان پایلوت انتخاب شد. این طرح در واقع یک سیاست راهبردی و استراتژیک است که به شهرها امکان می‌دهد با استفاده از ظرفیت‌های خود و به یاری کمیته هبیتات، در ابعاد مختلف شکوفایی شهری اقدام کنند.
رئیس انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با تاکید بر اینکه طرح ابتکار شکوفایی شهری، به مدیران ملی و محلی و دیگر مشارکت‌کنندگان و ذی‌نفعان در شهر، یک شاخص جدید برای اندازه‌گیری ارائه می‌دهد که تحت عنوان ماتریس مفهومی یا چرخ شکوفایی شهری از آن یاد می‌شود و مسیر سیاست‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی در شهرها را روشن و واضح می‌سازد، ادامه داد: با پیوستن به طرح ابتکاری شکوفایی شهری، شهرها و کشورها به طور اتوماتیک به کمپین شهری جهانی پیوسته‌اند و به شبکه شهری همکار و یا کشورهای همکار، متصل می‌شوند. این وضعیت، شهرها و کشورها را قادر می‌سازد تا در بالاترین سطح سیاست‌ها و استراتژی‌های شهری، تشریک مساعی کرده و فعالیت مؤثر داشته باشند.
عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به اینکه شهرهای موفق در این طرح، ایده‌های مختلف را دریافت کرده و به کار می‌گیرند و تلاش می‌کنند که در کنفرانس هبیتات ۳ که اکتبر ۲۰۱۶ در کیتو برگزار خواهد شد، گواهینامه شکوفایی دریافت کنند که این پذیرش، به معنای به رسمیت شناخته شدن تلاش‌های آنهاست و نتایج درخشانی را در آینده، نصیب شهرها می‌کند، یادآور شد: در جریان این طرح به این سؤال مهم پاسخ داده خواهد شد که ما امروز شهرهایمان را چگونه، طراحی، برنامه‌ریزی و مدیریت کنیم که شهرهای فردای ما نیز باشند. نبرد برای آینده پایدار، فقط و فقط در شهرهاست که پیروز شده یا شکست خواهد خورد و هدایت شهرها به سمت جهانی پایدارتر به لحاظ اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی، چیزی است که خمیرمایه شکوفایی شهری را تشکیل می‌دهد.
