خلاصه مقالات اولین همایش بین المللی اقتصاد شهری
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی انجمن علمی اقتصاد شهری ایران، شهر الکترونیک عبارت از شهری است که اداره امور شهروندان شامل خدمات و سرویس های دولتی و سازمان های بخش خصوصی بصورت برخط و بطور شبانه‌روزی، در هفت روز هفته باکیفیت و ضریب ایمنی بالابا استفاده از ابزار فناوری اطلاعات و ارتباطات و کاربرد آن انجام می‌شود.
شهرالکترونیک به معنای دسترسی الکترونیکی شهروندان به خدمات شهرداری وسایرسازمانهای شهری به صورت شبانه روزی و هفت روز هفته ،به شیوه ای با ثبات ،قابل اطمینان ،امن و محرمانه است.
شهر الکترونیکی، شهری است دارای ارتباطات مخابراتی و شبکه ای که از طرف بخش فناوری و اطلاعات برای انجام تبادل اطلاعات کنترل شود.
شهر الکترونیکی از اجزای و بخش گوناگونی تشکیل می شود که تعامل آگاهانه ای آنها منجر به پدید آمدن یک محیط مجازی برای زندگی الکترونیکی می شود.
نظریه های مختلفی در حوزه بررسی شهر هوشمند وجود دارد که در ذیل به مهمترین آنها اشاره می شود.
نظریه شکستن فضا:
نظریه شکست فضا از طریق هلن کوکلیس و لنز ونویس مطرح شد در این نظریه بیان می دارد که چگونگی استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات ممکن است به سازماندهی مجدد فعالیتهای انسانی در فضا و زمان منجر شود . شکستن فضا به این گرایش اشاره دارد که فعالیتهای که قبلا ˝با یکم محل مرتبط بودند( مثلا محل کا من ) اکنون به طرز فزاینده ای بین محل ها پراکنده شده اند که از نظر جغرافیا از هم فاصله دارند (مانند دفتر من ، خانه من ، اتاق هتل ) بنابراین شکستن ممکن است به افزایش سفر منتهی شود . اگر فعالیتها دیگر به مکان یا زمان خاص مرتبط نیستند این نظریه به دنبال آن بوده است که چرا افراد فعالیتها خود و مکانسیم های همراه با این فرایند را بخش بخش می کنند.
نظریه میچل:
ویلیام میچل از اندیشمندانی است که با علاقه ای وافر حضور ICT در شهرها را دنبال می کند و نتیجه آن کتابی تحت عنوان شهر بیت ها می باشد. او با پرداختن به عناصر فناوری مدرن و عواقب آن در زندگی استبداد فاصله شهری تأکیدی مضاعف بر مفهوم فاصله و فضا دارد و بر این باور است که با غلبه برفناوری های مجازی نوین به ما امکان می دهند تا در هر کجا که ممکن باشد با دیگران ارتباط برقرار کنیم و از آن طریق انواع جدیدی از اجتماع های الکترونیکی برپایه علاقه و صمیمیت تا متنی بر جایگیری تصادفی جغرافیایی را شکل دهیم. زیرا در شبکه های مجازی نوین، می توان چشم انداز مجاورت بیشتری با دیگران را ترسیم نمود و همپای تعهد و ارتباطی صمیمی و آرمانی مقوله مشارکت اجتماعی را نیز محقق ساخت. بنابراین، با استمداد از فناوری های نوین، بودن در فضایی ممکن می شود که درآن نوعی ازمعاشرت اجتماعی شکل می گیرد که در جهان واقعی با کمبود آن مواجه شده ایم. با در نظر گرفتن فناوری نوین اطلاعاتی و ارتباطی و شرایط دستیابی به آن می توان به غلبه بر فاصله ها حساب نمود.
میچل ادعا می کند: به زودی ما به راحتی توانایی آفریدن سوراخ هایی در فضا را خواهیم یافت در هرکجا و هر زمان که بخواهیم. هر مکانی بالقوه با مکان قرینه خود درست در خارج از این پنجره ارتباط شبکه ای خواهد داشت.
نظریه کاستلز:
مانوئل کاستلز استاد جامعه شناسی و اقتصاد دانشگاه کالیفرنیا ویژگی‌های عصر اطلاعات گرایی و وضعیت جوامع، مناسبات و تولید روابط انسانی را در این عصر چنین بیان میکند:
۱) اطلاعات گرایی: یعنی انباشت دانش و سطوح پیچیده تر پردازش اطلاعات. در اطلاعاتگرایی، جستجوی دانش و اطلاعات، ویژگی کارکرد تولید تکنولوژی محسوب می‌شود.
۲) جوامع اطلاعاتی: جوامعی که فرایند اصلی تولید دانش، بهرهوری اقتصادی، قدرت سیاسی - نظامی و ارتباطات رسانهای در آنها، عمیقاً از الگوی بهرهوری اطلاعاتی تأثیر پذیرفته است که جوامع امریکایی، ژاپن و اروپای غربی از جمله این جوامع به شمار میروند.
۳) اقتصاد اطلاعاتی: شامل تمامی فعالیتهای اقتصادی، خدماتی، صنعتی که بیش از هر زمان دیگر، متکی به دانش، اطلاعات و تکنولوژی لازم برای پردازش اطلاعات از جمله تکنولوژی شده است.
نظریه تافلر:
طبق دیدگاه تافلر، انقلاب تکنولوژیکی به طور بی وقفه یا نوع دیگر تدوام نیافته است. این انقلاب که می پس از جنگ جهانی دوم آغاز شد به ناگهان سرعت گرفت و خصلت بنیادی آن دگرگون شد فناوری های کلیدی از دو قرن پیش و یک قرن پس از ۱۸۵۰ تقویت کننده نیروی عضلانی بود. از آن پس می توان گفت این فناوری ها تقویت کننده نیروی ذهن است. این تدوام و پیوستگی نیست بلکه گسستگی انقلابی است.
تافلر در کتاب شوک آینده و موج سوم بر فشردگی مدت تحولات تکنولوژیکی معاصر تأکید می ورزد و بر متفاوت بودن آینده از گذشته اصرار می ورزد و بر "قدرت فکر" و برتری اطلاعات در دوره ی نوین توجه می کند.لازم به یادآوری است که تافلر در کتاب موج سوم ۱۹۸۰بهترین آینده نگری و تمثیل را درباره اطلاعاتی شدن جوامع و ظهور شرایط اجتماعی نوین ارائه می دهد.
به طور کلی موج سوم بر این مفهوم بنا شده است که تاریخ بشر دو انقلاب را پشت سر گذاشته. انقلاب کشاورزی و انقلاب صنعتی و در دوره ی حاضر در آستانه ی سومین تجربه ی خود یعنی انقلاب الکترونیکی می باشد. همانگونه که انقلاب صنعتی باعث ویرانی ساختارهای نظام کشاورزی شد، این انقلاب هم ساختارهای نظام صنعتی را متلاشی کرده یا خواهد کرد و بحران جهان کنونی نیز ناشی از این انتقال پر تنش می باشد. موج سوم بینش ما را نسبت به خودمان و جهان اطرافمان دگرگون خواهد ساخت .تافلر از مباحثی همچون اقتصاد دورانی، شخصیت آینده، فرهنگ الکترونیک ، خانواده ی هسته ای و شکل گیری خانواده ی گسترده ی عصر الکترونیک، غیر توده ای کردن رسانه ها، اضمحلال حکومت ملّی و ایجاد و گسترش دموکراسی سخن می گوید.
* این مطلب گزیده ای از مقاله علمی «تحلیلی بر پتانسیل های توسعه شهر الکترونیک» است که در اولین همایش بین المللی اقتصاد شهری ارائه شده است.
