گردشگری، کارآفرینی و تحول در اقتصاد شهرهای کوچک
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی انجمن علمی اقتصاد شهری ایران، امروزه نبود فرصت های شغلی، وجود بیکاری و همچنین فقر را میتوان از مشکلات اساسی شهر های کوچک کشوربرشمرد که به مهاجرت های شهری منجر شده و این امر مشکلاتی را برای شهرها و در واقع ،برای کلِّ کشور فراهم آورده است. ازجمله مشکلاتی که این مهاجرت ها در شهرها به وجود آورده، می توان به حاشیه نشینی، افزایش نرخ بیکاری در شهرها، افزایش جرم و جنایت و بزهکاری های اجتماعی اشاره کرد. مهاجرت های شهری گذشته از آسیب و مشکلاتی که در مقصد مهاجرت شهرها به بار می آورند، شهرهای کوچک را نیز از نیروی کارجوان و کارآمد که سخت به آن نیاز دارند، محروم می سازد. به گفته ی دیگر، جوان گزین و نخبه گزین بودن مهاجرت ها ، ازجمله عواملی است که فرایند توسعه ی درون زا و روند بهبود شرایط زندگی را مختل می سازد.
هدف اصلی از اجرای برنامه های مختلف درشهرهای کوچک ، رسیدن به توسعه ی شهری است و یکی از اهداف کلان توسعه نیز کاهش بیکاری، ایجاد و افزایش فرصت های شغلی است. بیکاری و کمبود فرصت های شغلی ، نتیجه ی نابرابری بین عرضه و تقاضای نیروی کار و یا بازار کار در شهرهای کوچک است. از سوی دیگر، کاهش رشد بخش کشاورزی دراطراف شهرهای کوچک و نیز کاهش شاغلان آن، این واقعیت را نشان می دهد که در آینده، افزایش اشتغال در این نواحی ، بیشتر در گروِ توسعه ی بخش های صنعت و خدمات است. به همین دلیل بیشتر کارشناسان در راهبرد های توسعه ، به متنوع سازی اقتصادشهرهای کوچک و کارا نمودن آن از راه ایجاد انواع فعالیت های اقتصاد ، تأکید می کنند.
تا کنون راهبردهای متفاوتی در دوره های مختلف برای توسعه مطرح شده است . با توجه به تجارب جهانی و شرایط کنونی حاکم بر کشورمان، نیازمند به کارگیری راهبرد جدیدی برای توسعه ی شهرهای کوچک کشور هستیم که در این مورد می توان به راهبرد توسعه ی کارآفرینی اشاره کرد.
کارآفرینی از نظر رفتاری شامل مجموعه ای ازفعالیت های مورد نیاز برای ارزیابی فرصت ها، به دست آوردن منابع مورد نیاز و انجام فعالیت های مخاطره آمیز است. کارآفرین کسی است که تغییرات محیطی را همچون یک فرصت می بیند و از عوامل تولید برای فرآوری کالا یا خدمات جدید بهره می گیرد. وظیفه ی خاص کارآفرینان، توانایی به دست آوردن عوامل تولید (زمین ، نیروی کار و سرمایه ) واستفاده از این عوامل برای فرآوری محصول یا خدمات جدید است. بنابراین با توجه به موارد گفته شده، می توان گفت که شهرهای کوچک ما بیش از پیش به توسعه ی کارآفرینی نیازمند است.
با این حال گردشگری شهرهای کوچک ، نوعی تنوع درآمد برای خانوارهای شهرهای کوچک ،برای مقابله با فشارهای مالی فراهم می کند. بسیاری از زمین ها برای مدت طولانی نمی توانند برای تولیدات کشاورزی مناسب باشند. در سال های گذشته، گردشگری شهرهای کوچک ، همانند یک عامل اقتصادی عمده و بسیار مؤثّر، مورد توجه قرار گرفته است و گسترش آن می تواند، فعالیت های اقتصادی و مشاغل گوناگونی را در مناطق شهرهای کوچک به وجود آورد که بیشتر شامل فرصت های شغلی ، خدماتی هستند. افزایش تولیدات صنایع دستی و فروش آنها، گسترش خدمات هتلداری و حمل و نقل، افزایش تقاضای گردشگران برای کالاها و خدمات، ایجاد فروشگاه های عرضه ی مایحتاج عمومی و... باعث به وجود آمدن مشاغل جدید می شود که در پایآن، از نرخ بیکاری و تعداد مهاجر ت از شهرهای کوچک به شهرها کاسته شده و نیروی کار مازاد بخش کشاورزی و دامداری به بخش خدمات انتقال می یابد. صنعت گردشگری به گونه ای است که می تواند نیروی کار غیرماهر (کارگران ساده) و ماهر رابه کار بگیرد و با رونق گردشگری هنری، درآمد خانوارهای شهرهای کوچک نیز افزایش یابد. گسترش گردشگری باعث روی آوردن مردم به فعالیت های سازنده و رونق اقتصادی و کاهش فقر می شود که گسترش خدمات اجتماعی و رشدسرمایه گذاری را در مناطق شهرهای کوچک در پی خواهد داشت.
کارشناسان، این جریان اقتصادی پویا و فعال را به صادرات نامرئی تعبیر کرده و تأکید می کنند که عرضه ی تولیدات شهرهای کوچک اعم از مواد خوراکی و صنایع دستی به گردشگران وهمچنین عرض هی خدمات متنوع، به اقتصاد معیشتی آنان کمک می کند. همچنین رونق گردشگری هنری شهرهای کوچک باعث ایجادانگیزه برای تقویت استعدادهای نهفته ی محلّی و نهادهای مردمی و حفظ اماکن فرهنگی و طبیعی در این مناطق می شود. بنابراین، گردشگری هنری با ایجاد تقاضاهای جدید، موجب به وجود آمدن فرصت های جدید شغلی، ارتقای سطح درآمدخانوار، تعامل فرهنگ ها، افزایش سطح آگاهی ها، تغییر در ساختارهای موجود و ایجاد زیرساخت ها و بسترهای لازم برای توسعه ی فعالیت های مختلف شده است، همچنین تحرّک و پویایی را در جوامع شهرهای کوچک ایجاد کرده و زمینه رابرای افزایش سرمایه گذاری، ایجاد بنگاه های مختلف اقتصادی، به ویژه برای کسب وکارهای کوچک و متوسط تحریک کارآفرینان و توسعه ی کارآفرینی فراهم می کند.
بیشتر صاحب نظران ، کارآفرینی را نیروی اصلی توسعه یاقتصادی شمرده که با استفاده از تغییر و نوآوری، رشد تولید و خدمات را به وجود می آورد. گردشگری یکی از بخش های اقتصادی است که به درجه ی بالایی از مشارکت بخش کارآفرینی نیاز دارد. برای پاسخ گویی به تقاضای روزافزون و نیازهای مختلف گردشگری، به تنوع خدمات و محصولات توریستی نیازمندیم.
برای توسعه کارآفرینی ما به محیط حمایتی و مناسب و محیط انگیزشی کارآفرینانه نیازمندیم. رونق گردشگری هنری در شهرهای کوچک می تواند در شکل گیری محیط حمایتی و همچنین ایجاد زیرساخت های اولیه و... کمک کند و این امرمی تواند، درنهایت منجر به توسعه ی کارآفرینی شود. بنابراین می توان گفت که با رونق گردشگری هنری، یک محیط انگیزشی و حمایتی برای کارآفرینان بالقوه و بالفعل فراهم می شود .
