نسبت توسعه حمل و نقل شهری و رشد اقتصادی در تهران
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی انجمن علمی اقتصاد شهری ایران، یکی از اهداف مهم اقتصادی کشورها، ایجاد شرایط و بستر لازم جهت افزایش تولید ناخالص داخلی و رشد اقتصادی میباشد و مطالعات مختلف نشان داده‌اند که نقش کلانشهرها و بهخصوص پایتخت‌ها در ایجاد نرخ رشد اقتصادی فزاینده حائز اهمیت است. از جمله شرایط لازم جهت افزایش تولید و رشد اقتصادی، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های اقتصادی است. سرمایه‌گذاری مستقیم بر روی زیرساخت‌ها، با افزایش بهره‌وری عوامل تولید، گسترش محدوده بازار، کاهش هزینه‌های مبادله و ایجاد شرایط رقابتی بهتر و در نهایت، به افزایش تولید و رشد اقتصادی کمک می‌کند .چندی پیش در اولین همایش بین‌المللی اقتصاد شهری با رویکرد اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل که تحت نظارت انجمن علمی اقتصاد شهری ایران برگزار شد، نتایج پژوهشی با عنوان« بررسی نحوه و میزان تأثیر مخارج شهرداری تهران در زیرساخت شهر بر رشد اقتصادی شهر تهران» ارائه شد.
در این مطالعه با استفاده از مدل رشد تابع تولید و برای شناسایی اثر مخارج در زیرساخت‌ها بر رشد اقتصادی شهر، از دو متغیر زیرساخت اقتصادی و اجتماعی استفاده گردید و متغیر زیرساخت اقتصادی مخارج در حوزه مأموریتی حمل و نقل و ترافیک لحاظ شد و متغیر زیرساخت اجتماعی نیز شاخص احصاء شده از مخارج در حوزههای سلامت، ورزش و فرهنگی هنری میباشد. یافته‌ها نشان می‌دهند که طی دوره مورد بررسی تأثیر زیرساخت‌ها، بر رشد اقتصادی شهر تهران، مثبت و معنیدار بوده است. این در حالی است که ضریب تأثیرگذاری زیرساخت اقتصادی (شاخص مخارج حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران) بیشتر میباشد، لذا افزایش ظرفیت حمل و نقل شهری و بهبود کیفیت سیستم حمل و نقل عمومی میتواند به ارتقای رشد اقتصادی شهر تهران کمک کند.
در این مقاله، شاخص زیرساخت اقتصادی مخارج شهرداری تهران در حوزه حمل و نقل ترافیک و شاخص زیرساخت اجتماعی و فرهنگی نیز مخارج شهرداری تهران در حوزه ساخت و اجرای مراکز فرهنگی و اجتماعی شهر تهران است که نتایج برآوردها و آزمونهای آماری انجام شده حاکی از مؤثر بودن مخارج شهرداری تهران در حوزههای اجتماعی و فرهنگی و حمل و نقل و ترافیک در تولید ناخالص داخلی شهر تهران است. همچنین سرمایه ثابت ناخالص شهر و میزان اشتغال شهر در این رشد تولید شهر تأثیر دارد، هرچند تأثیر مخارج شهرداری تهران در زیرساختهایی نظیر: حمل و نقل و مراکز فرهنگی و هنری خود بر رشد و توسعه آمار اشتغال و سرمایه ثابت شهر تهران نیز بسیار حائز اهمیت است.
نتایج حاصله که با استفاده از آزمونهای اقتصادسنجی و روش ARDL تخمین‌زده شدند، وجود ارتباط بلندمدت بین متغیرها را تأیید میکنند و بهطور خلاصه یک درصد افزایش در نیروی کار، سرمایه ثابت ناخالص شهر تهران، مخارج در مأموریت حمل و نقل و ترافیک شهر تهران و هزینهای انجام‌شده در حوزه فرهنگی و اجتماعی شهر به ترتیب رشد اقتصادی شهر تهران را ۰.۴۴۲۵، ۰.۰۰۷۱، ۱.۰۸۹، ۰.۱۸۱۳ درصد افزایش می‌دهد که مخارج در زیرساخت حمل و نقل و ترافیک بیشترین تأثیر را بر رشد اقتصادی شهر دارد و نیروی کار یا همان سرمایه انسانی بعد از مخارج در زیرساخت حمل و نقل و ترافیک تأثیر قابل ملاحظه بر تولید ناخالص داخلی شهر دارند
بنابراین لازم است برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران حوزه شهری، منابع لازم را جهت افزایش سرمایه‌گذاری در حوزه زیرساخت‌های حمل و نقل و ترافیک (مترو و حمل و نقل عمومی) و پس از آن توجه به نیروی کار به عنوان سرمایه‌های انسانی شهر تهران جهت رشد و اعتلای اقتصاد شهر تهران داشته باشند. هرچند که توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل و ترافیک و اجتماعی و فرهنگی نقش بسزایی در توسعه شهر دربر دارد که نقش آن در ارائه آمار و اعداد نمی‌گنجد و صرفههای ناشی از مقیاس آن در توسعه اقتصاد شهر بسیار حائز اهمیت میباشد.
